Uroczystości Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej, znane także popularnie jako obchody Bożego Ciała, od samego początku polskiej historii Kołobrzegu po 1945 roku, były niezwykle ważne dla mieszkańców. Były okazją do manifestowania nie tylko polskości tych ziem, ale również przywiązania do Kościoła katolickiego, zwłaszcza w czasach, gdy było to ograniczone lub wiązało się z sankcjami lub szykanami ze strony władzy socjalistycznej.

Gdy 31 maja 1945 roku w kościele przy ul. Jedności Narodowej płk Bobirenko przekazał władzę w Kołobrzegu prezydentowi miasta Stefanowi Lipickiemu, był czwartek. Tego dnia, w Kościele katolickim obchodzono Boże Ciało. W dokumentach nie natrafiłem, aby na ulicach miasta odbyły się jakieś uroczystości. Nie dotarł tu jeszcze ojciec Polikarp Maciejowski, pierwszy proboszcz Parafii Św. Marcina. Prawdopodobnie, przybył on do Kołobrzegu w lipcu, w sierpniu obejmując w urzędowanie kościół Niepokalanego Poczęcia NMP, czyli mały kościół nad Parsętą przy u. Katedralnej.

Po raz pierwszy, uroczystości Bożego Ciała z udziałem katolickiego księdza, odbyły się 20 czerwca 1946 roku. Była to wielka miejska uroczystość, w której wzięli udział m.in. funkcjonariusze z IV Komisariatu Morskiego Milicji Obywatelskiej pod dowództwem Stanisława Wądołowskiego. Był to deszczowy dzień. Procesja przeszła w centrum miasta, pomiędzy wypalonymi budynkami, ale ulice były już odgruzowane. Od 1947 roku, relacje władz lokalnych z Kościołem katolickim uległy wyraźnemu ochłodzeniu, jak w całej Polsce. Zaczęto wycofywać czynniki oficjalne z uroczystości kościelnych, które starano się coraz bardziej ograniczać i zamykać w małym kościele nad rzeką. Wobec rosnącej liczby mieszkańców, w 1947 roku uruchomiono kościół Krzyża Świętego przy ul. Jedności Narodowej. Kulminacją tego okresu był fakt, że uroczystość bierzmowania w 1948 roku, nie miała już ogólnomiejskiego charakteru. Kościół nie był już nawet partnerem, był wrogiem władzy ludowej.

W przypadku Kołobrzegu, początek lat 50-tych związany z totalną stalinizacją kraju, nie doczekał się wpływu na uroczystości Bożego Ciała. Z dokumentów trzeciego proboszcza Parafii Św. Marcina, księdza Alfonsa Neumanna wynika, że trasy przebiegu procesji nie były zmieniane przez władze, choć parafia musiała je uzgadniać co do zasady. Wygląda na to, że ksiądz Neumann miał dobre układy z władzą, ale popadł w konflikt z parafianami u musiał ustąpić. Nie mamy więcej informacji na temat tego incydentu. Już w 1954 roku, gdy proboszczem był ojciec Szymon Grodzki, trasa Bożego Ciała została skrócona. Było tak także w 1955 roku.

Nie lepiej, układała się współpraca z władzami kolejnego proboszcza, ojca Piotra Mieleczarka. Ksiądz był kilkakrotnie wzywany przez władze na rozmowy, między innymi celem dokonania ustaleń w kwestii administrowania parafią. Spotkania te kończyły się brakiem konsensusu, a w konsekwencji utrzymaniem dotychczasowej polityki władz wobec kołobrzeskiego proboszcza. Za dopuszczenie do udziału w procesji Bożego Ciała w czerwcu 1961 roku chorągwi „należących do rozwiązanych organizacji przykościelnych”, został on ukarany grzywną. Tego rodzaju szykany i działanie przeciwko Kościołowi, były powszechne przez całe lata 60-te. Dopiero zmiana proboszcza, a wreszcie zastąpienie Franciszkanów przez kler diecezjalny w zderzeniu ze zmianami w administracji PRL i odwilż w stosunkach Państwo-Kościół, spowodował, że zaprzestano utrudniania procesji Bożego Ciała i bez przeszkód mogły się one odbywać na ulicach Kołobrzegu. Tak oto kołobrzeżanie mogli manifestować swoją wiarę i przywiązanie do Kościoła katolickiego.

Robert Dziemba








Artykuł powstał w ramach zadania "Opracowanie i wydanie w formie książkowej, publikacji przedstawiającej w sposób kompleksowy wybrane zagadnienia historii Kołobrzegu po roku 1945 do czasów współczesnych", współfinansowanego ze środków Powiatu Kołobrzeskiego