W tym roku obchodzimy 75-lecie nastania polskiej administracji w Kołobrzegu, ale także na Pomorzu Zachodnim. Jej funkcjonowanie nastąpiło po zdobyciu tych terenów przez Wojsko Polskie i Armię Czerwoną. Natomiast do Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu trafiło dzięki Antoniemu Szarmachowi bardzo ciekawe znalezisko. To dokument urzędowy pt. „Charakterystyka Powiatu Kołobrzeskiego, 1955 rok”. Jest to prawdziwy historyczny rarytas, także dzięki załączonym mapom.

Przedmiotowe opracowanie zostało zatwierdzone Uchwałą Nr 517/55 Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Kołobrzegu z 27 grudnia 1955 roku. Dokument sporządziła Powiatowa Komisja Planowania. 1 lipca 1955 roku w Kołobrzegu mieszkało 9641 mieszkańców, a w samym powiecie 37 tysięcy ludzi. „Miasto Kołobrzeg jest położone u ujścia rzeki Prośnicy po obu jej stronach. Siedziba powiatu jest niewygodna dla terenu powiatu, gdyż nie mieści się w centrum, a z kolei stwarza poważne trudności w wykonywaniu funkcji administracyjnych”. Powiat podzielony był na 10 gmin wiejskich (Charzyno, Dygowo, Gościno, Rymań, Robuń, Siemyśl, Sławoborze, Stary Borek, Wrzosowo, Ustronie Morskie) i 2 miejskie: Kołobrzeg oraz Karlino. Powierzchnia powiatu wynosiła 83 825 hektarów. Kołobrzeg miał powierzchnie 6088 hektarów, a Karlino 1708 hektarów.

Warta podkreślenia jest charakterystyka produkcji. Została ona zdefiniowana następująco: „Powiat kołobrzeski w okresie przedwojennym jak i w obecnym posiada charakter wybitnie rolniczy. Na terenie powiatu obok intensywnie rozwijającego się rolnictwa w latach przedwojennych, rozwijał się przemysł leśny i gorzelniany w oparciu o miejscowe surowce. Teren powiatu był ściśle powiązany z miastem Kołobrzegiem jako zaplecze surowcowe obfitujące szczególnie w produkty rolne. W roku 1945 ziemia kołobrzeska powróciła do macierzy. Główną funkcję powiatu po wyzwoleniu stanowi rolnictwo z uwagi na charakter powiatu. Przemysł leśny w zasadzie ograniczył się do możliwości przerobowych posiadanych zakładów, poważna część drewna jest wywożona na tereny innych województw. Przemysł gorzelniany pozostał bez zmian. W oparciu o wysoki rozwój hodowli, a co za tym idzie i poważne ilości mleka – w okresie przedwojennym było czynnych 12 zakładów mleczarskich, które zajmowały się produkcją masła, sera, itp., obecnie zajmują się produkcją tylko dwa zakłady mleczarskie, tj. Gościno i Kołobrzeg, pozostałe są zaś nieczynne, a obiekty wykorzystywane na zlewnie mleka”. Powyższy opis pokazuje, że charakterystyka miasta Kołobrzeg zmieniła się dopiero wraz z przyjęciem przez rząd uchwały o odbudowie miasta z 13 listopada 1957 roku, w którym postawiono na odbudowę ośrodka turystycznego, uzdrowiskowego, opartego na przemyśle morskim, przede wszystkim rybołówstwie i przetwórstwie rybnym. Rolnictwo na terenie powiatu pozostało bez zmian. Dopiero nowe tysiąclecie przyniosło gwałtowny rozwój i przemiany w gospodarce powiatu, która przynajmniej w całej strefie nadmorskiej nastawiła się na całoroczną obsługę ruchu turystycznego.

W 1955 roku zaledwie 5 miejscowości posiadało wodociąg: Kołobrzeg, Domacyno, Dargocice, osiedle kolejowe w Gościnie, Kinowo, a także Rusowo, choć zaznaczono, że ten wodociąg był nieczynny. Generalnie, wodę czerpano z 2653 studni kopanych, 32 studni artezyjskich oraz 54 studni hydrofonowych. Zaspokojenie zaopatrzenia w wodę mieszkańców powiatu uznano za dostateczne.

W Powiecie Kołobrzeskim w 1955 roku mieszkało 38 429 mieszkańców, w tym 18 909 mężczyzn i 19 520 kobiet. W 1945 roku było to 10 502 osób i stosunkowo: 5450 mężczyzn i 5032 kobiet. Średnia gęstość zaludnienia dla całego powiatu wynosiła w 1955 roku 78 osób na kilometr kwadratowy, co stanowiło jedynie 59% stanu z 1939 roku. W Kołobrzeg gęstość zaludnienia wynosiła 226,7 os. na kilometr kwadratowy. Struktura ludności przedstawiała się na terenie powiatu następująco: 26,7% osób w wieku 0-9 lat, 15% w wieku 10-19 lat, 19,6% w wieku 20-29 lat, 17,8% w wieku 30-40 lat i 20,9% w wieku powyżej 40 lat. Wynika z tego, że społeczeństwo powiatu było społeczeństwem młodym, rozwojowym. Podobnie było w Kołobrzegu, gdzie 1/3 mieszkańców stanowiły osoby w wieku 0-19 lat, a ponad połowa mieszkańców nie przekroczyła 30 lat. Wskazano również na problematykę migracji ludności, która oscylowała wokół 10-15%. Powodem był brak perspektyw zawodowych ze względu na rolniczy charakter powiatu.

Na końcu opracowania, zamieszczono ciekawe mapy związane z różnymi aspektami działalności powiatu, jak produkcja rolna, gleby, produkcja przemysłowa, czy szkolnictwa. Co ciekawe, wszystkie te mapy są nadal tajne, albowiem nikt nie zdjął z nich klauzuli tajności. Można się z nimi zapoznać w Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu.

Robert Dziemba