Miejscowość Dębica w gminie Rymań, to niewielka wieś rolnicza, położona około 35 kilometrów na południe od Kołobrzegu. Wieść jest położona dość wysoko w stosunku do stolicy powiatu, a najwyższe wzniesienie sięga 77,3 m nad poziom morza. Nazwa miejscowości u M. Vollacka pojawia się jako Damysz w dokumencie biskupa kamieńskiego Konrada IV z 1321 roku, jednakże A. Chludzński nazwę tej wsi zauważa wcześniej, bo już w dokumencie z 1282 roku, gdzie pojawia się Dampfno, a w 1287 roku Damyz. Jak wskazuje dr Chludziński, ślad z 1282 roku informuje o istnieniu wsi Dębno, zapisanej dość twórczo przez niemieckiego kancelistę. Forma „Dębica” pojawia się dopiero później i nawiązuje do dawnego pomorskiego rodu Damitzów (Ursula Damitz wymieniana jest w źródłach w 1587 roku, a Paweł Damicz (Damitz) już w 1402 roku. W 1618 roku, na mapie Lubinusa, Dębica widnieje jako Dames, a w zapisie z 1779 roku mamy już niemiecki zapis: Damitz.

Jak wskazuje M. Vollack, w Dębicy znajdowane były ślady historii starożytnej. Odkryto tam trzy noże krzemienne z epoki kamienia, a także grobowiec z ok. 500 roku przed naszą erą. W 1282 roku pojawia się w źródłach drukowanych w „Pommersches Urkundenbuch” rycerz Alexander de Dampfno, które jako pierwszy K. Ślaski powiązał z Dębnem z powiatu kołobrzeskiego, zaliczając go w skład kołobrzeskiego patrycjatu (to owe Dampfno wskazywane przez A. Chludzińskiego). Dowodzi to faktu, że Dębno i jego właściciele już wówczas byli liczącymi się postaciami na Ziemi Kołobrzeskiej. Wieś już nie Dampfno a Damysz, pojawia się walnie w dokumencie Konrada IV, który regulował sprawy kapituły kołobrzeskiej. W przypadku omawianej wsi pojawia się tutejszy proboszcz: „Borghardum plebanum de Damysz”. Proboszcz Borghard jest kolejnym dowodem na to, że tutejsza parafia była ważna dla kołobrzeskiej kapituły, podobnie jak jej proboszcz. Natomiast absolutnie nie do przyjęcia jest twierdzenie M. Vollacka, że skoro proboszcz ma niemieckie nazwisko, to wieś założyli niemieccy koloniści. Należy tu wskazać, że spora część wsi powiatu kołobrzeskiego ma pochodzenie słowiańskie, jeszcze sprzed zorganizowanego osadnictwa niemieckiego, wynikającego z recepcji prawa niemieckiego. Dowodem na to jest właśnie Dębica, która istniała przed 1282 rokiem. Nie pojawiła się ona z początkiem XIV wieku. Tego rodzaju zabiegi niemieckich historyków z okresu XX wieku są pewnego rodzaju standardowym powielaniem niepełnych, często jeszcze przedwojennych wyników badań.

Nie mamy ciekawszych źródeł do historii Dębicy z okresu średniowiecza. W okresie nowożytnym, wieś pojawia się na mapie Lubinusa, a to znaczy, że funkcjonowała i miała się dobrze. Pierwsza wzmianka pochodzi z 1784 roku. Wynika z niej, że Dębica jest podzielona na dwie części, zwaną częścią A i B. Pierwsza, była we władaniu rodu Manteufflów, ale była obciążona wierzytelnościami po zmarłym kapitanie Immanuelu von Tilly. Żyło tam 4 rolników. Druga część była własnością kapitana Friedricha Lebrechta Rudolpha von Schladen. Żyło w niej 5 rolników. W kolejnych latach doszło do scalenia dóbr dębickich. W 1804 roku cała ziemia należała do Friedricha Manteuffla, z której uczyniono rolniczy folwark. Siedziba rodowa z dworkiem znajdowała się w Leszczynie.

Miejscowość zmieniała się wraz z pruskimi reformami. Dowodem na to jest fakt, że według spisu z 1815 roku mieszkało tu 115 mieszkańców. Po okresie Wiosny Ludów, wieś nadal rozwijała się, czego dowodem jest dalszy wzrost liczby ludności. W 1885 roku żyło tu 462 mieszkańców. Wpływ na to miała szosa, zbudowana w latach 30-stych XIX wieku, prowadząca ze Szczecina do Gdańska. W okresie późniejszym, liczba mieszkańców spadała, ale nieznacznie i co należy podkreślić, była bardziej stabilna, niż w innych wsiach powiatu kołobrzeskiego. W 1939 roku żyło tu 411 dębiczan, z czego 52,5 % to mężczyźni. Mieszkańcy zajmowali się hodowlą trzody chlewnej, bydła, koni, a dawniej hodowali także owce (było to dość powszechne w powiecie kołobrzeskim). Była tu karczma, 2 sklepy spożywcze i stacja benzynowa, działał kowal, szewc i stolarz. co automatycznie nasuwa przypuszczenie, że za dobrą kondycją ekonomiczną tej miejscowości, poza jej rolniczymi korzeniami, odpowiadało także położenie przy ważnym szlaku komunikacyjnym.

Kościół w Dębicy powstał już w okresie średniowiecza, zapewne na przełomie XIII i XIV wieku. Nie mamy żadnych informacji na temat jego wyglądu, natomiast analiza innych konstrukcji z tego obszaru wskazuje, że zapewne była to niewielka budowla salowa z wydzielonym prezbiterium, ale to jedynie hipoteza autora. Skoro jednak był to kościół parafialny, w dodatku z koneksjami kapitulnymi, musiał być odpowiednio uposażony. Problem w tym, że ta gotycka bryła nie zachowała się do naszych czasów. Być może w okresie reformacji popadła w ruinę, tak, jak miało to miejsce w niektórych miejscowościach naszego powiatu? Nie wiadomo. Zachowało się natomiast dawne wyposażenie kościoła, świadczące o jego funkcjonowaniu w okresie renesansu-baroku, a więc w okresie XVII wieku. Ołtarz datowany jest na rok 1684, cynowa misa chrzcielna na rok 1681, ambona na koniec XVIII wieku. Kościół jest salowy, drewniany, z wyodrębnionym prezbiterium i wieżą na planie kwadratu, zakończoną wieloboczną dzwonnicą krytą barokowym hełmem, obecnie nosi wezwanie Oczyszczenia NMP. Pierwotnie, była to typowa budowla szachulcowa z końca XVII lub początku XVIII wieku. Znajdujące się tu organy z początku XX wieku, przeniesiono później do kościoła parafialnego w Rymaniu, gdzie znajdują się do dziś. M. Vollack zaznacza, że w Dębicy, zgodnie z dokumentami, nie zawsze żyli sami ewangelicy. W 1864 roku były tu dwie osoby wyznania staroluterańskiego. W 1871 roku odnotowano 5 Żydów, w 1885 roku 4 Żydów i 5 katolików. Żydzi wymieniani się także w roku 1895 i 1905, odpowiednio było to 6 i 7 osób. We wsi była również szkoła, budowana w latach 1897-1900. Miała jedną klasę i mieszkanie dla nauczyciela. W 1939 roku uczyło się tu 63 dzieci.

Rosjanie wkroczyli do Dębicy w nocy 3 kwietnia. Polacy zaczęli się tu pojawiać od maja do lata 1945 roku. Wysiedlenie mieszkańców niemieckich nastąpiło na wiosnę 1946 roku, choć niektórzy zostali. Ostatni Niemcy wyjechali w 1947 roku.

Robert Dziemba
Zdjęcia kościoła w Dębicy pochodzą z książki M. Vollacka "Das Kolberger Land, Husum 1999.