W obecnej sytuacji społeczno-politycznej, Kościół katolicki targany aferami obyczajowymi i gospodarczymi, cieszy się krytycznie niskim poparciem dla swojej działalności, w stosunku do tego, co miało miejsce choćby dekadę temu. Pół wieku temu sytuacja była zgoła inna. Utworzenie nowej diecezji w 1972 roku traktowano jako decyzję nie tylko oczekiwaną, ale wręcz przełomową.

7 grudnia 1970 roku kanclerz RFN Willy Brandt i premier PRL Józef Cyrankiewicz podpisali w Warszawie układ o podstawach normalizacji wzajemnych stosunków pomiędzy obydwoma państwami. RFN uznała linię Odry i Nysy Łużyckiej za zachodnią granicę PRL. Było to bardzo ważne wydarzenie, wzmacniające i stabilizujące pozycję Polski na arenie międzynarodowej. Bundestag RFN ratyfikował ten układ 17 maja 1972 roku, a Sejm PRL 18 maja. Wszedł on w życie 3 czerwca 1972 roku. W Polsce, konsekwencją decyzji z 1970 roku, było wprowadzenie grudniowych podwyżek i masakra na Wybrzeżu, zakończona wymianą I sekretarza Władysława Gomułki. W 1972 roku biskupi gorzowscy wnieśli do prymasa Stefana Wyszyńskiego, aby zwrócił się do papieża Pawła VI o uregulowanie granic diecezji na Ziemiach Północnych i Zachodnich, gdyż organizacja kościoła w Polsce nadal miała charakter tymczasowy. Wcześniej, Watykan ze względu na brak traktatu pokojowego po II wojnie światowej, a także złe stosunki z PRL, w tym nieobowiązujący od 1946 roku konkordat, nie chciał takiej stałej struktury utworzyć.

28 czerwca 1972 roku papież Paweł VI bullą „Episcoporum Poloniae coetus” erygował diecezję koszalińsko-kołobrzeską. „Przychylając się do prośby Episkopatu Polski – wzniesionej do Stolicy Apostolskiej – aby okręgi kościelne na Ziemiach Zachodnich i Północnych Polski zostały dostosowane do nowych warunków, ze względu na potrzebę usprawnienia duszpasterstwa wiernych, chętnie powzięliśmy następujące postanowienia. Na wymienionych Ziemiach erygujemy cztery diecezje, a mianowicie: Opolską, Gorzowską, Szczecińsko-Kamieńską i Koszalińsko-Kołobrzeską – w granicach określonych w sposób następujący: (…) Diecezja Koszalińsko-Kołobrzeska obejmować będzie terytorium województwa koszalińskiego i powiatu Lębork oraz parafii Kostkowo i Wierzchucino, leżących na terenie województwa gdańskiego; powyższe terytoria wyłączamy z Diecezji Berlińskiej i Prałatury Pilskiej. Stolicą tej diecezji będzie miasto Koszalin. Nowa Diecezja i jej Biskup będzie podlegać Stolicy Gnieźnieńskiej i jej Metropolicie. (…)”. Bulla papieża Pawła VI kończyła okres tymczasowości administracji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Eliminowała też jedno ze źródeł zadrażnień z państwem polskim. Utworzono diecezję opolską, gorzowską, szczecińsko-kamieńską i koszalińsko-kołobrzeską. Ordynariuszem koszalińsko-kołobrzeskim został ustanowiony dotychczasowy sufragan gorzowski – biskup Ignacy Jeż. Oficjalne stanowisko w tej sprawie zajął także rząd PRL, którego rzecznik oświadczył między innymi: „Władze PRL odnoszą się pozytywnie do decyzji Watykanu w sprawie dostosowania granic administracji Kościoła rzymskokatolickiego do zachodnich granic państwa polskiego. Decyzja Watykanu spełnia postulat wielokrotnie wysuwany pod adresem Stolicy Apostolskiej przez polskich katolików. Krok ten oznacza, że Stolica Apostolska wyciągnęła wnioski z realnej sytuacji terytorialno-politycznej, istniejącej już od 27 lat, powszechnie uznawanej i obecnie – po wejściu w życie układu Polska-RFN – przez żadne państwo niekwestionowanej”.

Realizacja celów Kościoła katolickiego w nowej diecezji nie była łatwa. Według danych kościelnych, statystycznie na jednego kapłana przypadało 3 tysiące ludzi. Działalność księży ograniczały duże migracje ludności, związane z rozwojem miast. Dodatkowym utrudnieniem była struktura parafialna: na jedną świątynię parafialną przypadało kilka obiektów filialnych. Taki stan rzeczy uzasadniał konieczność podejmowania działań dla tworzenia nowych parafii. Kołobrzeg nie został stolicą nowej diecezji, choć wydawało się, że kościołowi będzie zależało na historycznej tradycji, sięgającej utworzenia biskupstwa w Kołobrzegu w roku 1000. Jedną z przyczyn wybrania innego wariantu podziału diecezji gorzowskiej było pozostawienie kolegiaty w formie „trwałej ruiny”. Oznaczało to, że w mieście nie było odpowiedniej świątyni, która mogłaby stać się katedrą. Poza tym, Kołobrzeg był nadal odbudowywany. Natomiast Koszalin był miastem, które po wojnie odbudowano szybciej i w 1972 roku było ono największym ośrodkiem polityczno-administracyjnym na Pomorzu Środkowym, jednocześnie pełniącym funkcję miasta wojewódzkiego. Te właśnie względy przeważyły za tym, że utworzono diecezję koszalińsko-kołobrzeską ze stolicą w Koszalinie, która drugim członem nazwy odnosiła się do historycznego biskupstwa w Kołobrzegu.

Po 27 latach pracy, w wyniku decyzji biskupa Jeża, franciszkanie opuścili Parafię św. Marcina. Statystyka ich pracy w Kołobrzegu przedstawia się następująco: udzielono chrztu 11 341 dzieciom, choć do pierwszej komunii przystąpiło w tym czasie 8029 dzieci, sakramentu bierzmowania udzielono 4067 osobom, zawarto 2781 związków małżeńskich, 41 osób zmieniło wyznanie na rzymskokatolickie, pochowano 2138 osób. Parafię objęli księża diecezjalni. Nowym proboszczem został ustanowiony ksiądz Józef Słomski, który swoją funkcję zaczął pełnić 1 sierpnia 1972 roku. Franciszkanie objęli kościół św. Krzyża, przy którym wybudowali klasztor. 9 czerwca 1973 roku przy tej świątyni powstała druga parafia w Kołobrzegu: Podwyższenia Krzyża Świętego. Jej pierwszym proboszczem został ksiądz Wawrzyniec Kurach.

Robert Dziemba