Czy w czasie II wojny światowej w Kolbergu znaleźli się amerykańscy lotnicy? To próbuje ustalić Biuro Sekretarza Obrony Stanów Zjednoczonych.

W sprawie ewentualnej obecności w czasie II wojny światowej amerykańskich lotników do prezydenta Kołobrzegu zwrócił się wojewoda. Do wojewody zaś prośbę w tej sprawie skierowała Rada Pamięci Walk i Męczeństwa. Wskazuje się, że w naszym regionie może spoczywać nawet 45 amerykańskich obywateli. Warto przypomnieć, że od 1943 roku lotnictwo amerykańskie rozpoczęło wespół z lotnictwem brytyjskim naloty dywanowe nad terytorium III Rzeszy. Brytyjczycy latali nocą, Amerykanie w dzień. W 1944 roku, Amerykanie bombardowali m.in. Szczecin i Królewiec.

W przedmiotowej sprawie, czyli poległych amerykańskich lotników 11 kwietnia 1944 roku w okolicy Kołobrzegu, władze miasta zwróciły się do kołobrzeskiego eksperta - doktora Hieronima Kroczyńskiego. Oto jej treść:

1. W księdze zmarłych Urzędy Stanu Cywilnego miasta Kolberg (Kołobrzeg) za rok 1944 odnotowano dwa przypadki znalezienia zwłok ludzkich na brzegiem morza, których nie zidentyfikowano, czyli były to osoby obce.
Przypadek pierwszy. Nr aktu zgonu 489. Zwłoki mężczyzny w wielu 45-55 lat znaleziono 2 sierpnia 1944 r. około godz. 12 w pobliżu wsi Gribow (Grzybowo). Akt zgonu sporządzono na podstawie protokołu miejscowej Policji Kryminalnej z dnia 3 sierpnia 1944 r. Protokół ten prawdopodobnie nie zachował się. Zakładając, że wiek mężczyzny podany szacunkowo w protokole policyjnym może być nieprecyzyjny, można hipotetycznie przyjąć, że może to być jeden z poszukiwanych lotników. W księdze zmarłych nie zamieszczono informacji o miejscu pochówku. W czasie II wojny światowej w Kołobrzegu ludzi obcych chowano nie na Cmentarzu Centralnym, lecz na małym cmentarzu na Karlsbergu (obecnie Cmentarz Komunalny). Tam pochowano w 1939 r. 8 zmarłych z ran w kołobrzeskim lazarecie polskich jeńców wojennych. Można domniemywać, że w 1944 r. postąpiono podobnie.
Przypadek drugi. Nr aktu zgonu 789. Zwłoki kobiety w wieku 20-30 lat znaleziono 7 grudnia 1944 r. przy lotnisku Bodenhagen (Bagicz). Ze względu na płeć osoby, należy wykluczyć, aby ten przypadek miał jakiś związek z poszukiwanymi Amerykanami.

2. Wydawnictwo periodyczne Niemców - dawnych mieszkańców powiatu kołobrzesko-karlińskiego z lat 1951-1980 początkowo pod tytułem Kolberger Heimatbrief, a później Kolberger Zeitung, publikujące bogaty materiał wspomnieniowy i dokumentacyjny z ostatnich lat pobytu Niemców na tym terenie, nie zawiera żadnych informacji w przedmiotowej sprawie.

3. Pytałem moich kolegów niemieckich zajmujących się dziejami Ziemi Kołobrzeskiej w XX wieku. Też nie potrafili nic na ten temat powiedzieć. O sprawie dowiedzieli się dopiero ode mnie.

Reasumując powyższe, jedynym hipotetycznym (!) śladem mogącym mieć związek z poszukiwanymi lotnikami, jest akt zgonu nr 489 spisany 3 sierpnia 1944 r. w kołobrzeskim Urzędzie Stanu Cywilnego.

Dr Hieronim Kroczyński

Teraz informacje te zostaną przekazane do Biura Sekretarza Obrony Stanów Zjednoczonych.

Fot. arch. Jerzego Patana