Powracamy do tematu budowy wiaduktu nad skrzyżowaniem prowadzącym obecnie do Budzistowa. W czwartek o budowie wiaduktu mówili samorządowcy z gminy Kołobrzeg (zobacz). Wiadukt i tylko wiadukt - to słychać z Budzistowa i gminy Kołobrzeg od kilku dobrych miesięcy. Tym razem do akcji wkroczyli mieszkańcy Kołobrzegu, którzy uważają, że do tej pory, pomimo zgłaszanych wniosków i postulatów, byli ignorowani w przedmiotowej sprawie. Napisali pismo do GDDKiA (prezentujemy je poniżej), a także wnieśli do wójta gminy Kołobrzeg pismo, w którym żądają wznowienia postępowania w celu uchylenia ostatecznej decyzji w sprawie ustalenia środowiskowych uwarunkowań dla realizacji przedsięwzięcia polegającego na budowie drogi krajowej nr 11 na odcinku od ronda „Janiska” do węzła „Kołobrzeg Wschód”, zarzucając organowi naruszenie prawa.

Wszystko wskazuje na to, że wójt nie wznowi postępowania, a wówczas sprawa trafi do sądu. I utknie tam na kilka lat, być może zakłócając inwestycję na tym terenie. Mieszkańców popiera prezydent Kołobrzegu i starosta, który ostatnio apelował do wójta Włodzimierza Popiołka o rozmowy i działanie na rzecz interesu wspólnego. Gmina Kołobrzeg ma jednak inne zdanie, podobnie jak mieszkańcy Kołobrzegu, którzy w tej sprawie poskarżyli się w Warszawie, w Ministerstwie Klimatu.

Szanowny Panie Ministrze!

W związku z uzyskaniem informacji o wydaniu przez Wójta Gminy Kołobrzeg ostatecznej decyzji z dnia 12.01.2018 r. nr GKO.6220.6.2017, w sprawie ustalenia środowiskowych uwarunkowań dla realizacji przedsięwzięcia polegającego na budowie drogi krajowej nr 11 na odcinku od ronda „Janiska” do węzła „Kołobrzeg Wschód”, stwierdzającej brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania  na środowisko dla wyżej wymienionego przedsięwzięcia, uprzejmie prosimy o podjęcie odpowiednich działań kontrolnych oraz skutecznej interwencji w celu usunięcia z obrotu prawnego wyżej wskazanej decyzji lub jej zmiany w niezbędnym zakresie, zapewniającym poszanowanie interesu publicznego związanego z ważnym interesem Państwa oraz ze słusznym interesem okolicznych mieszkańców, mających swoje domy w sąsiedztwie planowanej inwestycji.    Interes mieszkańców został bowiem całkowicie pominięty, zaś w sposób oczywisty i niezrozumiały został uwzględniony interes prywatny właściciela Centrum Handlowego „Karuzela”.

Uzasadnienie

Usunięcie z obrotu prawnego przedmiotowej decyzji Wójta Gminy Kołobrzeg jest niezbędne z wielu względów istotnych społecznie i prawnie w związku z realnym zagrożeniem dla ważnych interesów Państwa oraz interesów lokalnej społeczności, a także dla środowiska, jakie niesie planowana inwestycja.
Wójt Gminy Kołobrzeg decyzją środowiskową z dnia 12.01.2018 nr GKO.6220.6.2017 stwierdził brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania  na środowisko dla przedsięwzięcia polegającego na budowie drogi krajowej nr 11 na odcinku od ronda „Janiska” do węzła „Kołobrzeg Wschód”. Z uzasadnienia decyzji wynika, że wnioskiem z dnia 31.07.2017 r. Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w Szczecinie zwróciła się z wnioskiem o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla przedsięwzięcia polegającego  na budowie drogi krajowej nr 11 na odcinku od ronda „Janiska” do węzła „Kołobrzeg Wschód”. Teren planowanej inwestycji zawiera się w działkach nr 6/12, 6/13, 6/15, 6/59, 6/64, 6/65, 6/66, 626, 627, 628, obręb ewidencyjny Budzistowo, Gmina Kołobrzeg. Organ prowadzący postępowanie zakwalifikował przedmiotową inwestycję do przedsięwzięć wymienionych w § 3 ust. 1 pkt 60 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 71), czyli „drogi o nawierzchni twardej o całkowitej długości przedsięwzięcia powyżej 1 km inne niż wymienione w § 2 ust. 1 pkt 31 i 32 oraz obiekty mostowe w ciągu drogi o nawierzchni twardej, z wyłączeniem przebudowy dróg oraz obiektów mostowych, służących do obsługi stacji elektroenergetycznych i zlokalizowanych poza obszarami objętymi formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1-5, 8 i 9 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody”, a więc do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, dla których obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko może być wymagany.

Przeważająca część planowanej inwestycji jest zlokalizowana w obrębie terenu gminy Kołobrzeg, a więc organem właściwym do prowadzenia postępowania w przedmiotowej sprawie był Wójt Gminy Kołobrzeg. W trakcie postępowania organy współdziałające tj. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Kołobrzegu oraz Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Szczecinie wyraziły opinię, że dla planowanego przedsięwzięcia nie ma potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, a więc i sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. W rezultacie Wójt Gminy Kołobrzeg postanowieniem z dnia 20.11.2017 r., znak: GKO.6220.6.2017, odstąpił od konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko dla planowanego przedsięwzięcia oraz na obszary Natura 2000.

Choć RDOŚ w Szczecinie nie nałożył obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko dla planowanego przedsięwzięcia, to jednak zakres niezbędnych działań i obowiązków, jakie zdaniem RDOŚ powinny być podjęte i zrealizowane przez Inwestora, świadczą o tym, że oddziaływanie planowanej inwestycji na środowisko będzie na tyle duże, że taka ocena powinna być bezwzględnie przeprowadzona i w konsekwencji raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien być sporządzony. Sam organ opisując w uzasadnieniu przedmiotowej decyzji niezwykle szeroki zakres oddziaływania i ingerencji planowanej inwestycji na różnorodne elementy środowiska, zaprzeczył sobie, że planowane przedsięwzięcie nie wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko.
Przykładowo:
1) już z przedstawionych obliczeń wynika, że dla wariantu wnioskowanego przez Inwestora w prognozowanym 2030 r. wystąpią przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu;
2) wykonana prognoza zanieczyszczeń dla dwóch horyzontów czasowych, czyli dla roku 2020 i 2030, wskazuje na występowanie istotnej emisji zanieczyszczeń takich jak pył PM10, pył PM2,3, dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenek węgla, benzen i ołów;
3) realizacja inwestycji będzie wymagała usunięcia około 30 pojedynczych drzew i krzewów oraz 8 skupisk drzew i krzewów, rosnących w pasie ulicy Bolesława Krzywoustego;
4) inwestycja zlokalizowana jest w zlewni jednolitej części wód powierzchniowych rzecznych zmienionej części wód z uwagi na przekroczenie wskaźników m2 i m3, której aktualny stan oceniono jako zły, z ryzykiem nieosiągnięcia  celów środowiskowych – zagrożonym,                      dla którego określono derogacje, tj. przedłużenie terminu osiągnięcia celu środowiskowego do 2027 r. z uwagi na brak możliwości technicznych;
5) w fazie realizacji inwestycji szczególnego zabezpieczenia przed migracją zanieczyszczeń                   do gruntu i wód gruntowych wymagać będzie przede wszystkim teren bazy materiałowo-sprzętowej, m.in. z uwagi na możliwość występowania na terenie inwestycji wysokiego poziomu wód gruntowych;
6) istnieje realna możliwość przedostania się szkodliwych substancji do ziemi zwłaszcza                  w związku z rozlewem substancji ropopochodnych z maszyn i pojazdów, a tym samym istnieje duże prawdopodobieństwo pogorszenia stanu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych na terenie objętym przedmiotową inwestycją;
7) północny kraniec projektowanego odcinka drogi graniczy z obszarem ekologicznej sieci natura 2000 pn. „Trzebiatowsko-Kołobrzeski Pas Nadmorski”;
8) planowana inwestycja zlokalizowana jest w odległości ok. 100 m od położonego                            w kierunku wschodnim obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty Europejskiej pn. „Dorzecze Parsęty”;
9) w wyniku realizacji przedmiotowej inwestycji zmieni się charakter odpływu wód opadowych z podziemnego na zorganizowany za pomocą infrastruktury kanalizacyjnej,                    a ilość ścieków opadowych, zgodnie z kartą informacyjną, oszacowano na poziomie 30 240 m3/rok, co może znacząco negatywnie wpłynąć na pobliskie siedlisko przyrodnicze (solniska nadmorskie), poprzez doprowadzenie do zmiany zasolenia gleby i wód gruntowych w rejonie tego siedliska;
10) usytuowanie planowanej drogi na terenach otwartych będzie się wiązać z utworzeniem fizycznej bariery dla migracji i żerowania takich zwierząt, jak sarny, lisy, zające i dziki;
11) realizacja planowanej inwestycji, a zwłaszcza wybudowanie na wysokości wjazdu do Budzistowa nasypu i wiaduktu nad ulicą Bolesława Chrobrego w znaczący sposób utrudni mieszkańcom okolicznych domów przylegających do tej inwestycji warunki bytowe, poprzez m.in. zasłonięcie widoku, zaciemnienie mieszkań, zwiększenie hałasu, a także istotne pogorszenie komunikacji samochodowej, pieszej i rowerowej dla tej części miasta Kołobrzeg, co znalazło swój wyraz w proteście okolicznych mieszkańców i podmiotów gospodarczych.

Organ praktycznie nie ustosunkował się do przedstawianych propozycji przyjęcia innego rozwiązania komunikacyjnego, w tym m.in. budowy ronda w takim miejscu, które nie będzie służyło i przynosiło korzyści jedynie Centrum Handlowemu Karuzela, ale pozwoli rozwiązać problem komunikacyjny dla dobra ogółu mieszkańców. O realnej możliwości znalezienia innego rozwiązania poinformował mieszkańców przedstawiciel GDDKiA Oddział w Szczecinie na spotkaniu z mieszkańcami w Budzistowie w dniu 17 stycznia 2020 r. W dniu 19 grudnia 2017 r. organowi prowadzącemu postępowanie zostało doręczone pismo  zatytułowane „Roszczenie”, które zostało podpisane przez 46 okolicznych mieszkańców, w którym sprzeciwiono się proponowanemu rozwiązaniu polegającemu na wybudowaniu na wysokości wjazdu do Budzistowa nasypu i wiaduktu nad ulicą Bolesława Chrobrego i jednocześnie wyrażone zostały oczekiwanie i gotowość na merytoryczne rozmowy w przedmiotowej sprawie. Organ jednak nie uwzględnił stanowiska i oczekiwań mieszkańców.

W naszej ocenie Wójt Gminy Kołobrzeg w wyżej wskazanej decyzji naruszył przepisy prawa materialnego poprzez:
 a) naruszenie art. 30, art. 38 i art. 59 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. Dz.U z 2017 r., poz. 1405 ze zm.), zwanej dalej „uouioś”, poprzez nieuwzględnienie faktu,  iż organ I instancji nie zapewnił możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu, przyjmując bezpodstawnie, że nie ma potrzeby przeprowadzania oceny oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko;
b) naruszenie art. 63 ust. 1 i ust. 4 uouioś, poprzez bezpodstawne uznanie, że nie istnieje obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko oraz obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu tego przedsięwzięcia na środowisko, w sytuacji, gdy uwzględnienie zasięgu, wielkości i złożoności oddziaływania, wskazuje na potrzebę i konieczność przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko planowanej inwestycji, a zatem i na obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu tego przedsięwzięcia na środowisko.

Zgodnie z art. 30 uouioś, organy administracji właściwe do wydania decyzji lub opracowania projektów dokumentów, w przypadku których przepisy niniejszej ustawy lub innych ustaw wymagają zapewnienia możliwości udziału społeczeństwa, zapewniają możliwość udziału społeczeństwa odpowiednio przed wydaniem tych decyzji lub ich zmianą oraz przed przyjęciem tych dokumentów lub ich zmianą. Z kolei w myśl art. 59 ust. 1 pkt 2 uouioś, przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wymaga realizacja planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko, jeżeli obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko został stwierdzony na podstawie art. 63 ust. 1. Natomiast art. 63 ust. 1 uouioś stanowi, iż:
1. Obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko dla planowanego przedsięwzięcia mogącego potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko stwierdza, w drodze postanowienia, organ właściwy do wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, uwzględniając łącznie następujące kryteria:
1) rodzaj i charakterystykę przedsięwzięcia, z uwzględnieniem:
a) skali przedsięwzięcia i wielkości zajmowanego terenu oraz ich wzajemnych proporcji, a także istotnych rozwiązań charakteryzujących przedsięwzięcie,
b) powiązań z innymi przedsięwzięciami, w szczególności kumulowania się oddziaływań przedsięwzięć realizowanych i zrealizowanych, dla których została wydana decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach, znajdujących się na terenie, na którym planuje się realizację przedsięwzięcia, oraz w obszarze oddziaływania przedsięwzięcia lub których oddziaływania mieszczą się w obszarze oddziaływania planowanego przedsięwzięcia w zakresie, w jakim ich oddziaływania mogą prowadzić do skumulowania oddziaływań z planowanym przedsięwzięciem,
c) różnorodności biologicznej, wykorzystywania zasobów naturalnych, w tym gleby, wody i powierzchni ziemi,
d) emisji i występowania innych uciążliwości,
e) ocenionego w oparciu o wiedzę naukową ryzyka wystąpienia poważnych awarii lub katastrof naturalnych i budowlanych, przy uwzględnieniu używanych substancji i stosowanych technologii, w tym ryzyka związanego ze zmianą klimatu,
f) przewidywanych ilości i rodzaju wytwarzanych odpadów oraz ich wpływu na środowisko, w przypadkach gdy planuje się ich powstawanie,
g) zagrożenia dla zdrowia ludzi, w tym wynikającego z emisji;
2) usytuowanie przedsięwzięcia, z uwzględnieniem możliwego zagrożenia dla środowiska, w szczególności przy istniejącym i planowanym użytkowaniu terenu, zdolności samooczyszczania się środowiska i odnawiania się zasobów naturalnych, walorów przyrodniczych i krajobrazowych oraz uwarunkowań miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego - uwzględniające:
a) obszary wodno-błotne, inne obszary o płytkim zaleganiu wód podziemnych, w tym siedliska łęgowe oraz ujścia rzek,
b) obszary wybrzeży i środowisko morskie,
c) obszary górskie lub leśne,
d) obszary objęte ochroną, w tym strefy ochronne ujęć wód i obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych,
e) obszary wymagające specjalnej ochrony ze względu na występowanie gatunków roślin, grzybów i zwierząt lub ich siedlisk lub siedlisk przyrodniczych objętych ochroną, w tym obszary Natura 2000, oraz pozostałe formy ochrony przyrody,
f) obszary, na których standardy jakości środowiska zostały przekroczone lub istnieje prawdopodobieństwo ich przekroczenia,
g) obszary o krajobrazie mającym znaczenie historyczne, kulturowe lub archeologiczne,
h) gęstość zaludnienia,
i) obszary przylegające do jezior,
j) uzdrowiska i obszary ochrony uzdrowiskowej,
k) wody i obowiązujące dla nich cele środowiskowe;
3) rodzaj, cechy i skalę możliwego oddziaływania rozważanego w odniesieniu do kryteriów wymienionych w pkt 1 i 2 oraz w art. 62 ust. 1 pkt 1, wynikające z:
a) zasięgu oddziaływania - obszaru geograficznego i liczby ludności, na którą przedsięwzięcie może oddziaływać,
b) transgranicznego charakteru oddziaływania przedsięwzięcia na poszczególne elementy przyrodnicze,
c) charakteru, wielkości, intensywności i złożoności oddziaływania, z uwzględnieniem obciążenia istniejącej infrastruktury technicznej oraz przewidywanego momentu rozpoczęcia oddziaływania,
d) prawdopodobieństwa oddziaływania,
e) czasu trwania, częstotliwości i odwracalności oddziaływania,
f) powiązań z innymi przedsięwzięciami, w szczególności kumulowania się oddziaływań przedsięwzięć realizowanych i zrealizowanych, dla których została wydana decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach, znajdujących się na terenie, na którym planuje się realizację przedsięwzięcia, oraz w obszarze oddziaływania przedsięwzięcia lub których oddziaływania mieszczą się w obszarze oddziaływania planowanego przedsięwzięcia - w zakresie, w jakim ich oddziaływania mogą prowadzić do skumulowania oddziaływań z planowanym przedsięwzięciem,
g) możliwości ograniczenia oddziaływania.

Z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko wynika, że planowane w niniejszej sprawie przedsięwzięcie zalicza się do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (§ 3 ust. 1 pkt 60 rozporządzenia). Powyższa okoliczność nie oznacza, że w sposób automatyczny powstaje obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania tego przedsięwzięcia na środowisko. Obowiązek ten może być nałożony przez organ prowadzący postępowanie w razie stwierdzenia, że jest to konieczne by wydać decyzje środowiskową, w związku ze stwierdzeniem, że konkretne przedsięwzięcie, z uwagi na uwarunkowania w jakich ma powstać i funkcjonować, może potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko.

Naszym zdaniem dokonując tej oceny organ winien kierować się uwarunkowaniami określonymi w art. 63 ust. 1 uouioś. Warto podkreślić, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem sądów administracyjnych obowiązek łącznego uwzględnienia uwarunkowań wymienionych w art. 63 ust. 1 uouioś nie oznacza, że dla ustalenia obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko wymagane jest stwierdzenie możliwości znaczącego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia we wszystkich wymienionych w tym przepisie uwarunkowaniach. Uwarunkowania, o których mowa w art. 63 ust. 1 uouioś mają bowiem charakter ogólny i choć organ musi je wszystkie przeanalizować to nie oznacza, że przy każdej planowanej inwestycji one zaistnieją. Nie każde przedsięwzięcie będzie związane z wykorzystaniem zasobów naturalnych, czy też będzie występowało ryzyko jego awarii. Dlatego logicznym jest, że pomimo sformułowania, że należy "uwzględnić łącznie" wskazane uwarunkowania, ich ocena ograniczy się tylko  do tych, które realnie występują w danej sprawie. Zatem oczywistym jest, że dla wydania postanowienia nakładającego obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, wystarczy stwierdzenie możliwości znaczącego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko w jakimkolwiek ze wskazanych w tym przepisie aspektów i nie we wszystkich łącznie.

Mając powyższe na uwadze oraz oceniając zakres i skalę planowanego przedsięwzięcia, należy stwierdzić, że wydanie przez Wójta Gminy Kołobrzeg postanowienia z dnia 20.11.2017 r. znak: GKO.6220.6.2017, o odstąpieniu od konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania przedmiotowego przedsięwzięcia na środowisko oraz na obszary Natura 2000 było działaniem nieprawidłowym i nieuzasadnionym, tym bardziej, że tak zdefiniowane stanowisko organu w sposób jednoznaczny prowadziło do wydania decyzji w trybie art. 84 uouioś, a więc decyzji stwierdzającej brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Karta informacyjna nie jest wystarczającym dokumentem w rozpatrywanej sprawie i tym samym nałożenie na Inwestora obowiązku sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinno być uznane za konieczne. Karta informacyjna przedsięwzięcia swym zakresem i treścią różni się od raportu i samo jej załączenie nie uzasadnia odstąpienia od sporządzenia raportu. Inwestor uzupełniał kartę informacyjną przedsięwzięcia oraz składał dodatkowe wyjaśnienia dotyczące tejże karty, niemniej jednak na ich podstawie nie są możliwe pełne rozważania dotyczące środowiskowych uwarunkowań dla przedmiotowej inwestycji.

Karta informacyjna przedsięwzięcia nie zawiera m.in. rozważań w zakresie oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko gruntowo-wodne w fazie realizacji i eksploatacji inwestycji uwzględniającego badania ziemi. Również w zakresie oddziaływania planowanej inwestycji na lokalny klimat akustyczny oraz w zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza organ powinien uznać konieczność ich szczegółowego i przedstawienia w raporcie. Zakres zagadnień w raporcie środowiskowym jest niewątpliwie szerszy od ujętych w karcie informacyjnej przedsięwzięcia. Jest to niezwykle ważne, ponieważ w niniejszej sprawie dopiero analiza szczegółowych informacji dotyczących poszczególnych aspektów środowiskowych, które zostaną zawarte w raporcie o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, pozwoli ocenić kwestie analizowane w ramach oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Tym samym zakres opracowania ujęty w karcie informacyjnej przedsięwzięcia nie jest wystarczający do przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko i dlatego organ I instancji powinien był nałożyć na Inwestora obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko, czego jednak nie uczynił. Dodatkowo należy wskazać na konieczność ujęcia w raporcie analizy możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem, czy też opisu wariantów uwzględniającego szczególne cechy przedsięwzięcia lub jego oddziaływania, w tym wariantu proponowanego przez wnioskodawcę oraz racjonalnego wariantu alternatywnego, racjonalnego wariantu najkorzystniejszego dla środowiska wraz z uzasadnieniem ich wyboru. W karcie informacyjnej Inwestor przedstawił co prawda ewentualne warianty przedsięwzięcia, ale uczynił to w sposób bardzo lakoniczny i skrótowy, praktycznie bez uzasadnienia ich wyboru.

Należy wyraźnie podkreślić, że obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko może być nałożony przez organ prowadzący postępowanie w razie stwierdzenia, że jest to konieczne by wydać decyzję środowiskową, w związku ze stwierdzeniem, że konkretne przedsięwzięcie, z uwagi na uwarunkowania w jakich ma powstać i funkcjonować może potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Wójt Gminy Kołobrzeg w uzasadnieniu swojej decyzji wskazał, że stwierdzając brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko dla przedmiotowej inwestycji oparł się m.in. na stanowisku organów PPIS oraz RDOŚ.  Jednak należy wyraźnie podkreślić, że są to jedynie opinie o niewiążącym charakterze i rolą organu prowadzącego postępowanie jest szczegółowe ustosunkowanie się do przedstawionych stanowisk, często w sposób krytyczny, a nie bezrefleksyjne akceptowanie przedstawionych opinii ze szkodą dla środowiska i okolicznych mieszkańców. W  uzasadnieniu przedmiotowej decyzji organ wskazał na niezwykle szeroki zakres oddziaływania i ingerencji planowanej inwestycji na wiele elementów środowiska, o czym wyżej była mowa, czym zaprzeczył sobie, że planowane przedsięwzięcie nie wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko.

W naszej ocenie raport o oddziaływaniu na środowisko pozwoliłby na określenie faktycznej skali negatywnego oddziaływania na środowisko oraz możliwego zakresu środków służących ograniczeniu uciążliwości. Raport oddziaływania na środowisko jest podstawowym, określonym przez ustawę środowiskową dokumentem stanowiącym podstawę oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Przybiera on formę opracowania naukowego. Wynika to przede wszystkim z zakresu zagadnień, które powinny być przedmiotem analizy tego dokumentu. Raport, chociaż jest dokumentem prywatnym oraz opracowanym przez osoby posiadające wiadomości specjalne, musi być jednak kompleksowy, spójny i rzetelny. Oznacza to, że raport powinien uwzględniać wszystkie wymagania nałożone przez ustawodawcę w świetle przepisu art. 66 uouioś, ponieważ jest także kluczowym dowodem w prowadzonym postępowaniu administracyjnym.

W niniejszej sprawie bezspornym jest, iż planowane przedsięwzięcie należy do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Wynika to bowiem z samego wniosku oraz przedłożonej przez Inwestora karty informacyjnej, jak również zezwala na to dyspozycja § 3 ust. 1 pkt 60 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Należy jednak wyraźnie zaznaczyć, że w świetle art. 63 ust. 1 uouioś dla wydania postanowienia nakładającego obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, wystarczy stwierdzenie możliwości znaczącego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na środowisko w jakimkolwiek ze wskazanych w tym przepisie aspektów a nie we wszystkich łącznie.

Przenosząc powyższe uwagi na grunt niniejszej sprawy można jednoznacznie stwierdzić, że istniały przesłanki, których wystąpienie stanowiło podstawę nałożenia obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Warto podkreślić, że celem postępowania w sprawie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko jest ocena, czy planowane przedsięwzięcie będzie znacząco oddziaływać na środowisko, jaki będzie zasięg i skala tego oddziaływania, czy wobec oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko uzasadniona jest jego realizacja w wariancie proponowanym przez inwestora, czy też może w innym wariancie lub może odstąpienie od realizacji przedsięwzięcia. Rozstrzygnięcie wskazanych zagadnień następuje więc w toku dalszego postępowania toczącego się po wydaniu postanowienia w sprawie obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko oraz po przedstawieniu przez inwestora raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. W niniejszej sprawie na skutek wydania postanowienia z dnia 20.11.2017 r. o odstąpieniu od konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania przedmiotowego przedsięwzięcia na środowisko, konsekwentnie została wydana decyzja środowiskowa stwierdzająca brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, co było działaniem nieracjonalnym, nieodpowiadającym potrzebom ochrony środowiska oraz nieuwzględniającym interesów lokalnej społeczności.

Przedmiotowe uzgodnienie w oczywisty sposób negatywnie wpłynie i zniweczy zamiary w zakresie zwiększenia dostępności, prędkości przejazdu i przepustowości pojazdów do portu w Kołobrzegu oraz doprowadzi do obniżenia możliwości wykorzystania walorów turystycznych regionu, a prawdziwym beneficjentem projektowanych zamierzeń okaże się podmiot prywatny, a więc spółka będąca właścicielem Centrum Handlowego ‘Karuzela”. W interpelacji poselskiej podkreślono, że przy założeniu rozwoju regionu poprzez rozwój sieci transportu kołowego drogą klasy głównej o ruchu przyspieszonym 2x2 do portu w Kołobrzegu nie można w połowie tej drogi, wbrew normie technicznej dla tej klasy drogi, budować ronda – węzła drogowego zmniejszającego prędkość i przepustowość dla ruchu zmierzającego do portu tylko w celu realizacji inwestycji prywatnej.

Właśnie to uzgodnienie, wskazujące na możliwość popełnienia przestępstwa urzędniczego, zdeterminowało i istotnie wpłynęło na decyzję środowiskową wydaną przez Wójta Gminy Kołobrzeg nieuwzględniającą interesów okolicznych mieszkańców, a więc interesu publicznego. W uzasadnieniu przedmiotowej decyzji środowiskowej Wójt Gminy Kołobrzeg zaznaczył, że w związku z tym uzgodnieniem GDDKiA O/Szczecin przystępując do przygotowania i realizacji nowego przebiegu drogi krajowej nr 11 pomiędzy rondem „Janiska”, a węzłem „Kołobrzeg Wschód” uwzględniło w swoich dotychczasowych opracowaniach przyjęte w powyższym uzgodnieniu rozwiązania układu drogowego, które wpłynęły na przyjęcie obecnych rozwiązań w ciągu planowanej drogi krajowej  nr 11. Organ jednym „bezwzględnym” zdaniem odniósł się do proponowanych przez interweniujących mieszkańców alternatywnych propozycji znalezienia właściwego rozwiązania układu drogowego w sposób zapewniający ich interesy, stwierdzając, że „Rozważana możliwość wykonania w tym miejscu skrzyżowania w jednym poziomie nie spełnia wymogów wynikających z w/w warunków technicznych, co do odległości pomiędzy sąsiednimi skrzyżowaniami”.

Tak jak to było już wcześniej wskazane, przedstawiciel GDDKiA Oddział w Szczecinie na spotkaniu z mieszkańcami w Budzistowie w dniu 17 stycznia 2020 r. wyraził jednak odmienne stanowisko, argumentując, że istnieje realna możliwości znalezienia innego rozwiązania, korzystnego dla mieszkańców. 

Naszym zdaniem oprócz wyżej wskazanych nieprawidłowości i naruszeń prawa materialnego należy dodatkowo wskazać, że decyzja Wójta Gminy Kołobrzeg z dnia 12.01.2018 nr GKO.6220.4.2017, obarczona jest także nieprawidłowościami w postaci naruszenia przepisów proceduralnych, tj.:
1)    art. 107 § 1 i § 3 K.p.a., poprzez wadliwe i niepełne uzasadnienie decyzji,  pozbawiające stronę informacji o przesłankach rozstrzygnięcia, a także poprzez brak  uzasadnienia faktycznego przedmiotowej decyzji oraz oceny zgromadzonych dowodów;
2)    art. 8 § 1 i § 2 K.p.a., poprzez podważenie zasady zaufania obywateli do organów administracji publicznej poprzez niepodjęcie dostatecznych kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy oraz nierówne traktowanie stron postępowania;                        
3)    art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 K.p.a.  poprzez naruszenie zasady prawdy obiektywnej                    w związku  z niewyjaśnieniem wszystkich okoliczności sprawy, niezebraniem pełnego materiału dowodowego, nieodniesieniem się przez organ do całości materiału dowodowego;
4)    art. 10 § 1 i art. 28 K.p.a., poprzez nieustalenie w sposób prawidłowy kręgu stron postępowania, co spowodowało,  że w przedmiotowej sprawie nie wiadomo było, kogo należało uznać za stronę i przez co wielu osobom spełniających przesłanki bycia stroną uniemożliwiono bądź utrudniono wzięcie udziału w postępowaniu bez ich winy.

Należy wyraźnie zaznaczyć, że zgodnie z art. 107 § 1 pkt 3 K.p.a. decyzja powinna zawierać oznaczenie stron, czego przedmiotowa decyzja nie posiadała. Z kolei w myśl art. 107 § 3 K.p.a., uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa. Przedmiotowa decyzja nie spełniała powyższych wymogów ponieważ, uzasadnienie faktyczne sprowadzało się jedynie do przedstawienia stanu faktycznego sprawy w formie sprawozdania, bez wymaganej analizy, o której mowa w art. 107 § 3 K.p.a., natomiast uzasadnienie prawne polegało tylko na przywołaniu odpowiednich przepisów bez wyjaśnienia podstawy prawnej.

Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 16 stycznia 2020 r., sygn. akt: IV SA/Po 691/19, uzasadnienie stanowiące integralną część każdej decyzji jest elementem umożliwiającym sądową kontrolę w zakresie oceny prawidłowości przeprowadzenia postępowania administracyjnego z poszanowaniem reguł wynikających z art. 7, 77 § 1 i 80 K.p.a. Jego zadaniem jest wyjaśnienie podjętego przez organ rozstrzygnięcia. Powinno się w nim znaleźć pełne odzwierciedlenie i ocena zebranego materiału dowodowego oraz wyczerpujące wyjaśnienie przesłanek jakimi kierował się organ w procesie decyzyjnym. Uzasadnienie powinno przekonywać zarówno co do prawidłowości oceny stanu faktycznego i prawnego, jak i co do zasadności samej treści podjętej decyzji.

W naszej ocenie przedmiotowa decyzja Wójta Gminy Kołobrzeg w sposób istotny narusza również zasadę pogłębiania zaufania wyrażoną w art. 8 § 1 i § 2 K.p.a., ponieważ organ nie podjął dostatecznych kroków niezbędnych dla dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy oraz nierówno traktował strony postępowania. Interes publiczny związany ze słusznym interesem poszczególnych okolicznych mieszkańców został całkowicie pominięty, zaś w sposób oczywisty i niezrozumiały został uwzględniony interes prywatny właściciela CH „Karuzela”.

Niewątpliwie opinia mieszkańców nie jest jedynym czynnikiem, na podstawie którego kształtuje się sieć drogową, ponieważ właściwa i prawidłowa analiza powinna opierać się również o czynniki techniczne, środowiskowe i ekonomiczne. Jednak rolą inwestora i projektanta jest znalezienie kompromisu, który w największym możliwym stopniu łączy najczęściej przeciwstawne argumenty, a równocześnie zapewnia spełnienie uwarunkowań techniczno-ekonomicznych. Rolą zaś organu prowadzącego postępowanie jest uważna ocena zaproponowanego rozwiązania. Nie może być samoistnym skutecznym argumentem fakt, że wybrano wariant finansowo najkorzystniejszy dla Inwestora, czy też innego podmiotu.

Zgodnie bowiem z jedną z najważniejszych zasad ogólnych postępowania administracyjnego, a mianowicie zasadą prawdy obiektywnej, w toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, z urzędu lub na wniosek stron podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli (art. 7 K.p.a.). W rozpatrywanej sprawie Wójt Gminy Kołobrzeg niewątpliwie nie działał w zgodzie z podstawowymi zasadami postępowania administracyjnego  i nie wykorzystał wszystkich możliwości wynikających z prawa administracyjnego w celu dotarcia do prawdy obiektywnej, a wręcz przeciwnie, uniemożliwił przeprowadzenie oceny oddziaływania na środowisko planowanego przedsięwzięcia i tym samym udział społeczeństwa w postępowaniu stał się praktycznie niemożliwy. Organ ten swoją decyzją spowodował, że Inwestor nie będzie musiał sporządzać raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko oraz nie będzie zmuszony poddać się rygorom wynikającym  z uzgodnień przedstawionych przez organy współdziałające. Takie postępowanie organu niewątpliwie nie uwzględnia interesu społecznego i słusznego interesu obywateli, lecz sprzyja jedynie realizacji partykularnego interesu Inwestora oraz podmiotu trzeciego tj. CH „Karuzela”.  
 
Naszym zdaniem aktywny udział obywateli w decydowaniu o istotnych sprawach dotyczących społeczności, których są członkami, czyli tzw. partycypacja społeczna, jest podstawą społeczeństwa obywatelskiego. Partycypacja społeczna związana z szeroko rozumianymi sprawami ochrony środowiska to zarówno aktywność pojedynczych obywateli, jak i różnego typu organizacji pozarządowych – przede wszystkim w zakresie dostępu do informacji o środowisku oraz w zakresie udziału społecznego w różnych procedurach prawnych mających znaczenie dla ochrony środowiska.

Dlatego też obecnie ocenia się, że należycie przeprowadzone uspołecznianie procesów decyzyjnych sprzyja nie tylko kanalizowaniu potencjalnych konfliktów, ale także służy wzmocnieniu poczucia podmiotowości społeczności lokalnej i poprawia jej relacje z administracją publiczną. Uspołecznienie umożliwia także skuteczniejszą realizację postanowień aktów, które są konsultowane, a także zwiększa świadomość ekologiczną społeczeństwa, ponieważ proces konsultacji społecznych nie służy wyłącznie osiągnięciu konsensusu, ale jest jednocześnie procesem informacyjnym. I choć podkreśla się, że partycypacja przedłuża procedury prawne i może być kosztowna, należy zaznaczyć, że jest ona jednocześnie najskuteczniejszym sposobem kanalizacji potencjalnych konfliktów i osiągania konsensusu, a więc w ostatecznym rozrachunku redukuje koszty wdrażania podejmowanych decyzji oraz buduje społeczeństwo obywatelskie. Tym samym więc należy uznać, że zapewnienie udziału społeczeństwa w postępowaniu w sprawie wydania decyzji środowiskowej nie jest celem samym w sobie. Celem nadrzędnym jest po pierwsze, przyjęcie jak najlepszej decyzji, a pod drugie, ustalenie jej treści tak, aby społeczność lokalna widziała sens i potrzebę jej wydania, w kontekście szeroko rozumianej ochrony środowiska.

Społeczeństwo ma zagwarantowany udział w postępowaniu w tych kategoriach spraw, w których ustawa lub inne przepisy szczególne taką możliwość mu przyznają. Kierując się tą dyrektywą, ustawodawca w art. 79 ust. 1 uouioś przewidział, że społeczeństwo ma zagwarantowany udział w tych postępowaniach dotyczących określenia uwarunkowań środowiskowych, w których przeprowadzana jest ocena oddziaływania na środowisko.  Jeżeli zatem organ wydał postanowienie, tak jak w omawianej sprawie, w którym stwierdził brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, to tym samym uniemożliwił społeczeństwu wzięcie udziału w postępowaniu w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach tego przedsięwzięcia.

Zwracamy się do Pana Ministra o skuteczną interwencję, jako osoby dysponującej szczególnymi uprawnieniami, pozwalającymi na uchylenie lub zmianę w niezbędnym zakresie każdej decyzji ostatecznej, jeżeli w inny sposób nie można usunąć stanu zagrażającemu życiu lub zdrowiu ludzkiemu albo zapobiec poważnym szkodom dla gospodarki narodowej lub dla ważnych interesów Państwa (art. 161 K.p.a.). W naszej ocenie odstąpienie od przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięcia polegającego na budowie drogi krajowej nr 11 na odcinku od ronda „Janiska” do węzła „Kołobrzeg Wschód”, wyrażone w przedmiotowej decyzji Wójta Gminy Kołobrzeg oraz przyjęcie akceptowanego w tej decyzji rozwiązania układu drogowego niekorzystnego dla lokalnej społeczności, przy istniejących jednocześnie wątpliwościach natury prawnej, co do możliwości popełnienia przestępstwa urzędniczego, badanych aktualnie przez Prokuraturę Rejonową w Koszalinie, pozwala na uzasadnione stwierdzenie, że uchylenie przedmiotowej decyzji Wójta Gminy Kołobrzeg lub jej zmiana w niezbędnym zakresie jest niezbędne z wielu względów istotnych społecznie i prawnie w związku z realnym zagrożeniem dla ważnych interesów Państwa oraz interesów lokalnej społeczności, a także dla środowiska, jakie niesie planowana inwestycja.

Mając powyższe na uwadze wnosimy jak na wstępie.

Podpisy mieszkańców Kołobrzegu