Jest marzec 2020 roku. Nadchodzi fala epidemii koronawirusa. Na początku kwietnia wprowadzane są kolejne przepisy dotyczące ograniczeń dla obywateli. 4 kwietnia 2020 roku, Anna Mieczkowska kieruje pismo do obsługującej Urząd Miasta kancelarii prawnej Mazurkiewicz Cieszyński Mazuro ze Szczecina o treści: „Niniejszym zwracam się z prośbą o wyrażenie zgody na rozszerzenie współpracy w zakresie pomocy prawnej poprzez prowadzenie na rzecz lokalnych przedsiębiorców oraz mieszkańców Gminy Kołobrzeg bezpłatnych porad prawnych dotyczących możliwości prawnych udzielania pomocy publicznej – w ramach Kołobrzeskiego pakietu pomocy dla przedsiębiorców związanych z wystąpieniem COVID-19” (pisownia oryginalna). Podstawę do wniosku prezydenta miasta stanowił art. 15r ust. 4 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Temat obsługi prawnej, w tym pomocy dla przedsiębiorców, jest przez nas kontrolowany już od kilku tygodni. Na początku przekonywano nas, że była to pomoc bezpłatna. Im więcej zadawaliśmy pytań w poszukiwaniu faktur, tym szybciej dostaliśmy właściwe dokumenty. Miasto, za zdalną obsługę prawną przedsiębiorców poprzez adres e-mailowy: pomoc@um.kolobrzeg.pl, zdecydowało się zapłacić kwotę ryczałtową, o łącznej wartości 73 800 zł brutto (60 000 zł netto). Zadanie miało być realizowane przez 8 miesięcy. Jak napisał nam Michał Kujaczyński, rzecznik prasowy prezydenta, przez ten czas za pomocą e-maila udzielono 61 porad prawnych. Wynika z tego, że jedna taka porada kosztowała podatnika 1209 zł i 83 gr. Drogo, bacząc na to, że przedsiębiorcy i mieszkańcy mogli uzyskać wiedzę tylko w jednym zakresie. Dlaczego nie sprawdzono więc rynku? Michał Kujaczyński tłumaczy to tak: „Dużo prostszym rozwiązaniem było rozszerzenie już obowiązującej umowy niż szukanie nowego podmiotu. Wydarzenia toczyły się dosyć szybko i sporo osób szukających pomocy już do urzędu dzwoniło. Rozszerzenie umowy pozwoliło na szybką organizację”.

Umowę na powyższe podpisano 10 kwietnia 2020 roku. Co do zasady, był to aneks do umowy, którą kancelaria prawna już z magistratem miała. Był to dokument z 26.09.2019 roku. Anna Mieczkowska, gdy została prezydentem miasta, podpisała umowę w tzw. postępowaniu podprogowym, a więc do 30 tys. euro, nie musząc zderzać się z problemami organizowania przetargu. Całkowita kwota tej umowy to 127 800 zł netto. Ustawowy limit dla takich zamówień w 2019 roku wynosił w przeliczeniu euro na złote: 129 351 zł. Problem w tym, że naszym zdaniem, miasto nie miało prawa takiego aneksu podpisać. W ogóle, dziwne jest samo postępowanie ofertowe na wybór kancelarii w 2019 roku i zdaniem naszej redakcji powinna się mu przyjrzeć co najmniej Komisja Rewizyjna Rady Miasta. Urząd Miasta nie wybrał bowiem kancelarii z najniższą, konkurencyjną ceną, ale tę z wyższą, bo miała większe i bardziej zróżnicowane doświadczenie (lepsze referencje). Według nas, takie stawianie sprawy było bez znaczenia dla jakości obsługi magistratu. Miasto dokonało więc wyboru oferty w procedurze zapytania ofertowego w 2019 roku, a następnie rozszerzyło zakres umowy i wartość aneksem w 2020 roku. Powołano się tu na zapis art. 15r ust. 4 tzw. ustawy covidowej, który stanowi: „Zamawiający, po stwierdzeniu, że okoliczności związane z wystąpieniem COVID-19, o których mowa w ust. 1, mogą wpłynąć lub wpływają na należyte wykonanie umowy, o której mowa w ust. 1, może w uzgodnieniu z wykonawcą dokonać zmiany umowy, o której mowa w art. 144 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych, w szczególności przez: 1)zmianę terminu wykonania umowy lub jej części, lub czasowe zawieszenie wykonywania umowy lub jej części, 2) zmianę sposobu wykonywania dostaw, usług lub robót budowlanych, 3) zmianę zakresu świadczenia wykonawcy i odpowiadającą jej zmianę wynagrodzenia wykonawcy - o ile wzrost wynagrodzenia spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekroczy 50% wartości pierwotnej umowy”. Należy pamiętać, że miasto nie wybrało oferty kancelarii i nie podpisało umowy w ramach ustawy Prawo zamówień publicznych, a więc jej przepisów nie stosuje się w brzmieniu ustawy covidowej obowiązującym w dniu podpisania aneksu, czyli 10 kwietnia. Dla czytelników dodajmy, że zgodnie z art. 4 p. 8 Prawa zamówień publicznych, przepisów tego prawa nie stosuje się do „zamówień i konkursów, których wartość nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 30 000 euro”.

Co to oznacza dla sprawy? Otóż, naszym zdaniem, prezydent miasta nie mógł podpisać umowy na podstawie cytowanego przepisu w dniu 10.04.2020 r., gdyż ustawa covidowa stanowiła, że zmiany można stosować do umów, które Prawu zamówień publicznych podlegały. Oznacza to tyle, że w ten sposób ostatecznie doszło do przekroczenia wartości zamówienia, które zdejmowało je z zakresu obowiązywania tej ustawy. Jeśli nasze przypuszczenia się potwierdzą, może to oznaczać dla magistratu problemy. Co ciekawe, ustawodawca zmienił przepisy 18.04.2020 r., dodając do art. 15r. ust. 10 i 11. W tym ostatnim wskazano, że „Przepisy ust. 1-9 stosuje się odpowiednio do umów w sprawie zamówień publicznych wyłączonych ze stosowania ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych”. Gdyby umowa została zawarta po 18 kwietnia 2020 roku, nie było problemu. Stało się jednak inaczej i otwarta jest kwestia, jak traktować takie postępowanie. Odrębną kwestią jest również wysokość ceny dla 61 porad prawnych. Zastosowano tu ryczałt, który być może ktoś uzna za działanie wbrew interesom miasta. Gdyby zapłacono za każdą udzieloną poradę, zmieniałoby to perspektywę. Rzecznik prezydenta oświadczył, że kancelaria udzielała także porad telefonicznych, ale aneks do umowy takowych nie przewidywał. W ogłoszeniach również wskazywano, że ma to być forma obsługi przedsiębiorców za pomocą poczty elektronicznej. Zapytaliśmy Paulinę Żupaniec – kierownika Biura Prezydenta, o liczbę tych porad telefonicznych. Na razie nie dostaliśmy odpowiedzi.