Owcze Bagno to obszar w północno-zachodniej części Kołobrzegu, obejmujący nieckę nieużytkowanych łąk z roślinnością szuwarową i murawową solnisk. Znajduje się on pomiędzy ulicami Wylotową, Zachodnią i Grzybowską. Obecnie teren ma status „Natury 2000”, jednak przynajmniej od kilkunastu lat mówi się o potrzebie objęcia większą ochroną i utworzenia użytku ekologicznego.

Eufemistycznie napiszę, że teren wygląda obecnie niezbyt atrakcyjnie. Wysokie trzciny przesłaniają większość obszaru, śmieci, plastik, porzucone fragmenty urządzeń, sprzętu, butelki - szczególnie od strony działek widać, że przyjęcia na pobliskich willowych ogródkach działkowych kończą się konkursami w rzucie na odległość. Odpady nie są sprzątane od dłuższego czasu. Odnośnie chemicznego składu nie mam szczęścia się wypowiadać, niewykluczone jednak, że tutaj mogą nas czekać kolejne niespodzianki. Generalnie, zaniechania w tym temacie sięgają przynajmniej dwóch dekad. Ostatnio zainteresowałem się tematem od strony dziennikarskiej. Prezes „Ekologicznego Kołobrzegu” Krzysztof Plewko na antenie Radia Kołobrzeg zasugerował, że rura biegnąca pod ulicą Wylotową może odprowadzać wodę w celu osuszenia Owczego Bagna i potencjalnej zmiany przeznaczenia tego terenu. Zdementował to kategorycznie rzecznik prasowy prezydenta Michał Kujaczyński mówiąc, że rura przebiega z terenu Radzikowa III i odprowadza nadmiar wody pod Owczym Bagnem do Bałtyku, dzięki czemu ta dzielnica Kołobrzegu nie jest zalewana.

Wysoka trzcina porasta większość obszaru. Podczas tradycyjnego, maszynowego koszenia pojawia się problem, co zrobić z biomasą. Zalegające bale nie stanowią rozwiązania, transport i utylizacja to dodatkowe koszty. Straty dla środowiska, w tym gniazdującego ptactwa wodnego, to koszty niepoliczalne. Aby trzcinę potraktować jako surowiec i na niej zarabiać, należy ścinać ją w określony sposób i w określonym terminie – kłóci się to jednak z potencjalnie ekologicznym charakterem tego miejsca.

Miasto wpadło na pomysł, jak w ekologiczny sposób pozbyć się trzciny. Na ten temat rozmawiałem z Aleksandrą Kozieł-Klein, naczelnikiem Wydziału Ochrony Środowiska i Gospodarki Odpadami Urzędu Miasta. Pomysłem są krowy. Krowy, które będą wypasane na tym terenie i które będą trzcinę zjadały. Chodzi o specjalną francuską mięsną rasę bydła domowego limousin, wywodzącą się z regionu Limousin o surowym klimacie i trudnych warunkach środowiskowych, które wpłynęły na takie cechy dzisiejszych zwierząt jak zdrowie, kondycja i zdolności adaptacyjne. Pojawia się pytanie, czy krowy nie są za ciężkie na moczary i czy będą chciały konsumować trzcinę? Wszystko wyjdzie w praniu.

Czy w związku z tym Magistrat zakupi stado krów? Nie jest to konieczne. Wystarczy umowa z hodowcą i swobodny wypas na terenie Owczego Bagna. Tak więc najprawdopodobniej będziemy mieć w mieście naturalne kosiarki napędzanie ekologicznym paliwem roślinnym. Jak wspomniałem, planowane jest zwiększenie zakresu ochrony uzdrowiskowej. Wprawdzie żadne decyzje w tym zakresie jeszcze nie zapadły, jednak można domniemywać, że będzie to użytek ekologiczny wzorem Ekoparku Wschodniego.

Od strony prawnej kwestię reguluje art. 42 ustawy o ochronie przyrody: „Użytkami ekologicznymi są zasługujące na ochronę pozostałości ekosystemów mających znaczenie dla zachowania różnorodności biologicznej - naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródleśne oczka wodne, kępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieużytkowanej roślinności, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamieńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków roślin, zwierząt i grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmnażania lub miejsca sezonowego przebywania”. Kto powołuje do życia użytek ekologiczny? Zgodnie z cytowaną wyżej ustawą o ochronie przyrody, ustanowienie lub zniesienie użytku ekologicznego następuje w drodze uchwały rady gminy, po uzgodnieniu z właściwym regionalnym dyrektorem ochrony środowiska. Czynnikiem decyzyjnym będzie w naszym przypadku rada miasta po zaopiniowaniu przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Szczecinie.

Idąc tropem Ekopaku Wschodniego, należałoby udostępnić to miejsce mieszkańcom i turystom bez nadmiernej ingerencji w naturę. Można poprowadzić obrzeżem ścieżkę na palach, pomosty w głąb bagniska, zbudować wieżę widokową z oznaczeniem gatunków ptactwa żerującego i gniazdującego. Przede wszystkim jednak powinna pojawić się na tym terenie czytelna informacja. Kiedy to nastąpi? Powinno to stać się jak najszybciej. W standardowym formularzu danych Natury 2000 Trzebiatowsko-Kołobrzeskiego Pasa Nadmorskiego możemy przeczytać o szeregu niekorzystnych czynników - przesuszeniu siedliska, plantatorskiej uprawie trzciny, zaprzestaniu wypasu, budowie hotelu i drogi. Być może to ostatni moment, żeby zmiany te zatrzymać…

Piotr Rybczyński